Deze Philips stond zoals vele andere reeds jaren te wachten op restauratie, maar om reden van een 50 % kaal gewreven glazen afstemschaal was ik er nog niet aan begonnen. Toen ik op een van de beurzen in Zwijndrecht een identiek toestel kon aankopen met een gave afstemschaal en dit aan een schappelijke prijs, was dit het sein om de restauratie te starten.

De radiokast was weinig beschadigd op de LS doek na, dit was op zijn minst aan een wasbeurt toe! Maar inwendig was het niet om aan te zien. Stalen snaar voor de afstemming afgebroken en het mekaniek om de glazen afstemschaal uit te schuiven zat volledig onder gestold vet en vuil! Chassis was dringend aan een poetsbeurt toe. Niet getreurd ik heb al voor hetere vuren gestaan, maar…

Elke liefhebber van de historische radio weet dat het einde van de AM uitzendingen in zicht is en dat het gedaan is met te luisteren naar onze oude toestellen. Tenzij men een AM modulator gebruikt of naar een andere oplossing zoekt. Met een AM modulator moet met teruggrijpen naar FM signalen. Deze omzetten naar AM, een mini AM zender bouwen en verder kan men dan kiezen op welke frequentie deze te ontvangen zijn op onze oude radio’s.

Eduard Hontelé heeft dit eveneens zien aankomen en is de digitale weg ingeslagen om onze oude radio's een tweede leven te geven via een FM tuner. Eduard bouwde een klein digitaal tunertje op een dubbelzijdig printje, met de afmetingen 21 X 15 mm. Het werkt op 5 Volt DC en voor de afstemming wordt één sectie van de dubbele afstemcondensator gebruikt welke in alle supers aanwezig is. De uitgang van deze tuner is een LF signaal dat eventueel versterkt, aangesloten wordt op de potentiometer volume regeling. Dit met de golflengte schakelaar in de stand PU. Zie onderstaande afbeeldingen.

Het TEA5767 kan in samenwerking met de microcontroller en één losgekoppelde sectie afstemcondensator die voor FM aan het punt CV ligt van de microcontroller, de hele FM band ontvangen. Voor het kalibreren draaien we de afstemcondensator volledig in en nemen een weerstand van 100 E welke een kant aan de massa ligt en met de andere kant raakt men even het CALibratie punt aan. (Zie printje kant microcontroller). Op dit moment trimt de controller het schaalbegin op 87,5 MHz. Vervolgens draaien we de afstem - condensator volledig uit en herhalen de kalibratie, nu wordt het hoogste eind van de schaal vastgelegd op 108 MHz. Beide trimpunten blijven nu in het remanent geheugen zitten van de microcontroller. Ook bij het uitschakelen van de voedingsspanning blijven deze gegevens opgeslagen in de microcontroller. Deze handeling hoeft men maar eenmaal uit te voeren, de microcontroller doet de rest. Van zodra de capaciteit in de CV een andere waarde aanneemt, zet de controller dit onmiddellijk om in een andere ontvang frequentie en stuurt deze door naar de TEA5767.

Voor de volledige beschrijving werking FM tuner zie: “De Marconist nr. 63” (Tijdschrift van het Olens radio museum)

Als voeding takt men gewoon af op de 6,3 Vac, in de meeste toestellen aanwezig. Via een diode en de spanningsregelaar 78L05 bekomt men de + 5 Vcc, spanning waarop de FM tuner werkt.

Contact opgenomen met Eduard en zo een tunertje besteld, en vol goede moed begon ik met het uitkassen van de BX690A. Het chassis werd volledig opgekuist en mechanisch terug in orde gebracht, een werkje waar ik wel enkele dagen mee bezig was, maar het resultaat mocht gezien zijn.

Vervolgens werden met behulp van de service manual alle weerstanden en condensatoren nagezien en waar nodig vervangen. Veel teerbommen en elco’s lekten en deze werden allen vervangen. Om dit grondig uit te voeren moesten verschillende van deze componenten langs één zijde losgemaakt om de controle op lekken of buiten tolerantie na te meten. Het schema is hierbij wel handig om alle componenten na te zien. De goede werden met een fluor marker groen gekleurd en de vervangen kregen een rode kleur mee (zie schema, foto 8). Eveneens de spoelen en transformatoren werden op deze wijze doorgemeten. Ook alle buizen komen op de buizentester (Neuberger 370) terecht en indien nodig vervangen. ’t Is wel een werkje waar veel tijd in kruipt, maar bespaart later veel zoekwerk als het toestel niet werkt.

Schakelpunt 8 van de sectie omschakelen naar PU werd losgemaakt en verbonden met de uitgang FM audio van de tuner. Verder werd de warme kant stekkerbus PU verbonden met de antenne ingang FM tuner. Zie schema.

Volgende stap was de mechanische uitbreiding “omschakelkeuze AM/FM afstemcondensator, sectie oscillator”. Hiervoor plaatste ik een microswitch zo dicht mogelijk bij de afstemcondensator, dit om de bedrading capaciteit zo klein mogelijk te houden voor AM.

Bij de BX690A heeft draaiknop op de linkerzijkant vooraan 2 functies. Ingedrukt: volumeregeling AM, uitgetrokken: omschakelen naar PU + volumeregeling Met behulp van een stalen snaartje en enkele snaarwieltjes wijzigde ik de uittrekbeweging naar de bediening van de microswitch, draaiknop in = volume AM, draaiknop uit = CV verbonden met FM module + volume FM. Zie foto 9

Opbouw FM module. Op een gaatjesprint (40 x 26 gaatjes) monteerde ik de FM tuner samen met de voeding, de LF versterker en een kalibratie drukknopje.

Deze FM module werd verticaal in de naaste omgeving van de afstem- condensator geplaats en alle nodige verbindingen uitgevoerd.

Na de volledige inbouw van de module, en het toestel voorzien was van een nieuw netsnoer kon het chassis terug ingekast worden in de opgekuiste radio kast.

Nu moest ik enkel nog de 87,5 MHz en de 108 MHz vastleggen van de FM band:

• toestel aanzetten = volumeknop een weinig opendraaien.
• FM inschakelen = volumeknop uittrekken.
• 87,5 MHz vastleggen = afstemcondensator volledig indraaien en drukknopje op de gaatjesprint even indrukken (zie foto 10, kalibratie).
• 108 MHz vastleggen = afstemcondensator volledig uitdraaien en drukknopje nogmaals indrukken.

Nabeschouwing

Met een eindje draad van 1 m komen de FM zenders er goed door. Het toestel heeft terug een nieuw leven gekregen, enkel door inleveren van de PU ingang.